2024 yılının size en çok etkileyen kitabı hangisi?

Bu yıl yeni yayınlanan birçok değerli kitap bir yana, eğer soru bu yıl beni en çok etkileyen kitabın hangisi olduğuysa yanıtım belli. Calvino, Görünmez Kentler adlı eserinde şöyle der, “Bir kentte hayran kaldığın şey onun yedi ya da yetmiş yedi harikası değil, senin ona sorduğun bir soruya verdiği yanıttır.” Kitaplar için de aynı şey söylenebilir. Bir roman eğer içimizde saklı duran, belki farkına bile varmadığımız yaşamsal sorularda geziniyor, eserdeki kahramanlar yoluyla onları irdeliyor ve sonuna geldiğimizde büyüdüğümüzü, kendi gelişimsel sürecimizde öteye gittiğimizi hissettiriyorsa amacına ulaşmış demektir. Bu yıl okuduğum Kreutzer Sonat, keşke daha önce okumuş olsaydım duygusu uyandıran bir roman oldu. Kadın erkek ilişkilerinde derinliklerde uyuyan şiddeti ve kıskançlığı en çarpıcı hâliyle yansıtan Tolstoy, Kreutzer Sonat’la henüz keşfetmediğim ve belki de tamamını hiç keşfedemeyeceğim klasikler denizinde 2024’ün en keyifli yüzüşünü bana sağladı.

 

2024 yılında edebiyat dünyasının en dikkat çekici olayı sizce neydi ya da ne olmalıydı?

Sözcükler Dergisi’nin 96. sayısında, önümüzdeki yıllarda gerçekleşmesi muhtemel bir edebiyat ütopyasını Bilkent Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü’nden Prof. Dr. Fazlı Can ile hazırladığımız yazıda masaya yatırdık ve insan düzeyinde bir yapay zekânın, Yaşar Kemal’in üslubuna ve diline sadık kalarak, yazarın ölümünden sonra yeni bir İnce Memed romanı oluşturması ihtimalini tartıştık: İnce Memed 5, dizinin ilk dört romanında olduğu gibi Anavarza Ovası’nda başlayacak ve “Alidağın doruğunda bir top ışık patlar. Dağın başı üç gece ağarır, gündüz gibi olur.” cümleleriyle bitecek. Önceki romanlardaki kişiler, olaylar ve diyaloglarla kurulan bağlantılar katmanlı okumayı destekleyecek. Yeni romanın en göze çarpan özelliği, önceki metinlerin üslubuna sadık kalmasının yanı sıra, yeni, bambaşka İnce Memed serüvenlerini özgün bir biçimde, ancak, yazarın dilinde zaman içinde olabilecek değişiklikleri de dikkate alarak anlatabilmesi olacak. 

 

Yapay zekâ teknolojilerinin edebiyat alanındaki kullanımı 2024 yılında da hız kesmedi. İnce Memed 5’in ne kadar uzağında olduğumuz çok heyecan verici bir konu. Önümüzdeki dönemde kurgu ve kurgu dışı edebiyat alanında devrimsel değişimler olacak, bu kaçınılmaz. Bir yazarın, bir çevirmenin biricikliği ne kadar kalacak; insan yaratıcılığı kolayca tekrar edilebilir, kopyalanabilir bir yapay zekâ çıktısına mı dönüşecek? Bunları düşünmek hem keyifli hem de korkutucu.

 

2024 yılının en iyi çıkış yapan genç yazarı kim size göre?

Bu soruyu bu sene ilk öykü kitabını yayınlamış biri olarak, birçok değerli eleştirmen dururken yanıtlamak bana düşmez. Ama madem ki konu “çıkış”, ben de okurların mütevazı bir Hayal Sigortacısı olarak bu çıkışın altına imzamı atmak isterim. Bırakın övgüleri, hayalleriniz benim güvencemde olsun yeter.

 

2024 yılında verilen hangi ödül sizi şaşırttı?

Samantha Harvey’nin Booker ödülünü astronotların bir uzay istasyonundaki yaşantısını anlattığı Orbital adlı romanıyla almasına şaşırdım, diyemem, fakat şunu düşündüm. Bilim kurgu olarak adlandırdığımız türün çağımızda belki de çok ayrıştırıcı bir yanı kalmadı. 1960’larda Marvel, DC gibi çizgi roman evrenlerinde süper kahramanların dünyayı kötülüklerden kurtarmaları olağanüstü bir şeydi. Günümüzde ise teknolojinin geldiği yer sebebiyle artık bunların hiçbir şaşırtıcılığı yok. Süper kahramanlara bile artık şaşırmadığımız bir çağdayız. Orbital’e verilen ödül, bu açıdan, bilim kurgunun ayrı bir tür olmaktan çıkıp ana akım edebiyat içinde harmanlandığı günlerin çok uzağında olmadığımızı düşündürttü.

 

 

DEVAMI GELECEK.